Gút ở người cao tuổi: Có gì đặc biệt ? VIỆN GÚT

Gút là một bệnh khớp vi tinh thể, do các tinh thể urat lắng đọng vào trong màng hoạt dịch khớp gây nên sưng nóng đỏ đau khớp. Nguyên nhân là do rối loạn chuyển hóa đạm của cơ thể (nhân purin), làm tăng acid uric máu.

.

Tại sao gút thường xảy ra ở người cao tuổi?
Bệnh gút thường xảy ra ở những người ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Có nhiều lý do giải thích điều này. Đầu tiên là ở độ tuổi này, các rối loạn chuyển hóa, vốn thường kín đáo ở tuổi trẻ, bắt đầu trở nên rõ ràng, thường xuyên hơn. Bệnh nhân gút có thể chỉ bị rối loạn đạm với biểu hiện là mắc bệnh gút cũng như có thể kết hợp với nhiều dạng rối loạn chuyển hóa khác như đái tháo đường, tăng mỡ máu, béo phì, gan nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch. Chính các rối loạn chuyển hóa này khi phối hợp với nhau càng làm cho bệnh tiến triển nhanh và nặng hơn.

 Ăn thực phẩm quá nhiều chất đạm là một yếu tố nguy cơ gây bệnh gút.

Những người cao tuổi thường có chế độ ăn uống sinh hoạt không hợp lý như uống ít nước, ăn nhiều đạm, uống rượu, thường lo lắng, căng thẳng trong cuộc sống. Chính đó là yếu tố làm gia tăng nguy cơ tái phát bệnh.
Ở độ tuổi này, bệnh nhân thường mắc nhiều bệnh khác như tim mạch, thận, nội tiết, đái tháo đường. Trong các bệnh này, mạch máu thường bị tổn thương cũng như máu thường bị ứ đọng, khó lưu thông. Điều này làm giảm khả năng thải tiết acid uric ra khỏi cơ thể qua đường thận. Kết quả là acid uric ngày càng lắng đọng trong khớp cũng như các tổ chức khác.
Chế độ thuốc thang cũng có thể là nguyên nhân làm tăng acid uric máu. Người cao tuổi hay bị nhiều bệnh và phải dùng nhiều loại thuốc khác nhau. Một số thuốc điều trị có thể hạn chế sự bài tiết acid uric ra khỏi cơ thể như các thuốc lợi tiểu, hạ huyết áp, thuốc corticoid (prednisolon, dexamethason). Nhiều bệnh nhân bị mắc bệnh gút cũng thường chủ quan, thấy đỡ đau khớp là ngừng thuốc nên bệnh vẫn tiếp tục tái phát. Một điều quan trọng nữa là bệnh nhân gút hay dùng các loại thuốc đông dược không rõ nguồn gốc theo lời đồn đại, chưa được kiểm chứng. Kết quả là tiền mất tật mang và bệnh lại càng tiến triển nặng hơn. Nhiều bệnh nhân gút bị tái phát bệnh khi trải qua phẫu thuật.
Gút ở người cao tuổi dễ nhầm với các bệnh khớp khác

Bệnh gút ở người cao tuổi cũng khó chẩn đoán vì dễ nhầm với nhiều bệnh khớp khác nhau cũng như do bệnh có nhiều biểu hiện kín đáo, không điển hình. Do vậy, bệnh dễ chẩn đoán nhầm với nhiều bệnh khác. Một khi đã xuất hiện và không được điều trị hợp lý thì bệnh có xu hướng tiến triển mạn tính, kéo dài. Kết quả là bệnh để lại nhiều biến chứng nặng. Điều trị gút ở người cao tuổi thường khó khăn, hiệu quả không cao do thuốc dễ tương tác với các thuốc khác gây nên phản ứng phụ. Ví dụ như trong quá trình dùng thuốc hạ acid uric máu như allopurinol, khi bệnh nhân bị viêm họng, viêm phế quản thì dùng kháng sinh như amoxillin có thể gây tăng nguy cơ dị ứng. Chính bản thân các thuốc chữa gút như allopurinol, colchicin cũng có thể gây dị ứng khiến việc điều trị gặp khó khăn.
Điều trị như thế nào?
Để có thể kiểm soát được bệnh gút ở người cao tuổi thì đầu tiên phải chú ý phát hiện sớm bệnh. Cần phải nghĩ đến bệnh gút khi người cao tuổi có sưng đau khớp ở chi dưới, đặc biệt là ở khớp ngón chân cái. Tốt nhất là bệnh nhân mắc bệnh khớp cần đến khám ngay ở các cơ sở y tế chuyên khoa cơ xương khớp. Tránh tình trạng dùng thuốc tràn lan theo mách bảo của mọi người, vì dùng thuốc không đúng có thể làm mất triệu chứng khớp khiến chẩn đoán sau đó gặp khó khăn. Do việc tự dùng thuốc mà có bệnh nhân gút khi vào viện đã bị các biến chứng nặng nề do thuốc như đái tháo đường, tăng huyết áp, đột quỵ. Việc điều trị cần theo đúng phác đồ, và kéo dài để bệnh nhân không bị tái phát bệnh trong nhiều năm. Người bệnh cần đến khám bác sĩ thường xuyên, làm xét nghiệm định kỳ để theo dõi và điều chỉnh kịp thời các biểu hiện bệnh cũng như các biến chứng bệnh. Điều quan trọng nhất là bệnh nhân cần có chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, điều trị các bệnh kèm theo. Chỉ khi phối hợp nhiều biện pháp điều trị và dự phòng thì bệnh mới có thể ổn định.

PGS.TS.BS. NGUYỄN VĨNH NGỌC