Tinh thể muối urate là gì ? Nguyên nhân nào gây ra cơn gút cấp?

Muối urat là gì ? Muối urat được hình thành từ sự kết hợp của ion urat (ion urate là sản phẩm của acid uric) mang điện tích âm với ion natri mang điện tích dương. Ở người bình thường muối urat tồn tại dưới dạng hòa tan, nó được bài tiết ra ngoài qua đường tiểu và đường ruột.

Điều kiện để muối urat hòa tan kết tủa dưới dạng tinh thể hình kim phụ thuộc vào : nồng độ muối urat tăng cao kéo dài (vượt qua điểm bão hòa), pH giảm, nhiệt độ giảm, sự xuất hiện của các protein trong dịch ngoại bào như:proteglycans, collagens và chondrotin sulphatetạo lõi cho hàng vạn phân tử muối bám vào tạo thành tinh thể hình kim.

Monosurium urate (muối urat)

Trên đây là tinh thể urat kết tủa dạng hình kim phát quang khi soi trên kính hiểu vi phân cực.

Còn điều kiện để khởi phát những cơn gút cấp lại phụ thuộc vào sự hình thành đột ngột, kết tủa ồ ạt tinh thể urat hình kim trong khớp, hoạt hóa và thu hút bạch cầu thực bào, giải phóng các chất tiền viêm, gây ra cơn gút cấp.

Ngày nay cùng với sự thay đổi lối sống, thói quen ăn uống, tình hình bệnh gút đang gia tăng rất nhanh ở Việt Nam. Báo chí cũng đã cảnh báo nhiều về mức độ đau đớn, tàn phá của bệnh gút với các hình ảnh sưng khớp, biến dạng khớp hay các u cục tophi nổi dưới da, nhưng ít ai được nhìn thấy hình ảnh những tinh thể monosurium urate (muối urat) thủ phạm trực tiếp đang phá hủy các cơ quan trong cơ thể.

 

Trên đây là hình ảnh nội soi khớp gối của một bệnh nhân mới bị gút, các tinh thể muối urat màu trắng  bám khắp bề mặt sụn khớp, bám vào màng khớp, vào gân… Lớp muối này dày và chắc đến nỗi không thể rửa trôi bằng các dụng cụ mài thông thường của nội soi, phải dùng muỗng (currete) nội soi mới nạo được lớp bề mặt, phần còn lại bám sâu vào bề dày sụn khớp, gây tổn thương khớp.Tinh thể muối urate kết tủa còn gây tổn thương thận, tim, mạch máu, màng cơ và tổ chức dưới da…

Còn đây là hình ảnh giải phẫu tim của một bệnh nhân gút, trên van 2 lá muối urate đã bám dày đặc tạo cục tophi, gây cản trở hoạt động co bóp của van tim.

Kiểm soát toàn diện các điều kiện gây bệnh gút.

Không phải mọi trường hợp tăng acid uric máu đều dẫn đến bệnh gút, tăng acid uric máu chỉ là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến bệnh gút, các điều kiện để muối urat bị kết tủa mới là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh gút. Kể cả lý thuyết lẫn thực tế chưa có loại thuốc nào kiểm soát lâu dài được tình trạng tăng acid uric. Trong khi nếu phải sử dụng thuốc ức chế tổng hợp acid uric liên tục, kéo dài còn có thể gây phản ứng ngược. Do vậy lâu nay việc điều trị gút tập trung lệch vào acid uric mà bỏ qua rất nhiều điều kiện gây kết tủa muối urat đã làm giảm hiệu quả điều trị bệnh.

Tác động toàn diện đẩy lùi các điều kiện kết tủa muối urat và các điều kiện khởi phát cơn gút cấp là yêu cầu quan trọng nhất của điều trị gút. Đây cũng là hướng điều trị mà Viện Gút đang theo đuổi. Các loại thảo dược mà Viện Gút lựa chọn, kế thừa và nghiên cứu phát triển từ những bài thuốc gia truyền của đồng bào một số dân tộc ít người đã phát huy tác dụng tốt, hỗ trợ cơ thể tự điều chỉnh đầy lùi dần các điều kiện hình thành bệnh gút. Phương pháp này đáp ứng tốt trên cả những bệnh nhân nặng có nhiều rối loạn kèm theo như: suy giảm chức năng gan, suy thận, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch vành…

Muối urat cản âm, nhưng không cản quang nên khi siêu âm khớp phát hiện thấy đường đôi, hoặc siêu âm bụng thấy sỏi thận, mà không thấy trên phim X Quang có thể xác định đượcmuối urat kết tủa. Kỹ thuật này sẽ giúp phát hiện hiện sớm muối urat kết tủa ở khớp hoặc ở thận trên những người tăng acid uric không triệu chứng.

                                                                                                  Bs Nguyễn Đức Tuân

                                                                                                            Viện Gút